Eldeki calisma, ilk defa 16. yüzyilda Dagistan topraklarinda kaleme alindigi düsünülen Derbendnamenin Azerbaycanin baskenti Baküde bulunan Azerbaycan MillIlimler Akademisi MhmmdFüzuli Adina El Yazmalari Enstitüsünde muhafaza edilen üc nüshasindan birinin incelemesidir. Diger iki nüshanin incelenip yayinlanmasi bu yayini takip edecektir. Sonundan eksik ve basi biraz bozuk olmasina ragmen, enstitüde A-613 arsiv numarasi ile kayitli olan bu nüshadan baslanmasinin sebebi, mevzubahis üc nüsha icerisinde dili en ilginc olan nüshanin bu olmasidir.
Derbendname, Hazar devletinin Kafkasya civarindaki hareketleri hakkinda ayrintili malumat vermektedir. Derbent sehri ve Dagistan ile ilgili müstesna tarih bilgiler iceren eser, Kuzey ve Güney Kafkasyanin geneli hakkinda da cok degerli tarih malumat ihtiva etmektedir. Eserin baslarinda Hazarlar ve SasaniIran arasinda cereyan eden iliskiler ve savaslar konu edinilmektedir. Eserin devaminda Hazar - Arap savaslari etrafinda cereyan eden olaylar anlatilmaktadir. Bu tarih bilgilerin yaninda, Derbendnamede, tarih sürec icerisinde Kafkasya civarinda yasayan ve bazilari hala yasamakta olan birtakim halklar hakkinda ve bölgede yasamis veya faaliyette bulunmus bazi tarihsahsiyetler hakkinda da tafsilatli bilgi bulunmaktadir. Ayrica bölgedeki bircok sehrin tarihi ve tarih icerisinde insa edilmis anit eser hakkinda da bilgi mevcuttur.
