Nasreddin Hoca 15. yüzyildan itibaren yazili kaynaklara gecmis bir ulu kisi Nükteye, latifeye düskün insanimizin cagdan caga, dönemden döneme degisse de cok farkli kaynaklardan beslenmis büyük bir Nasreddin Hoca Fikralari Külliyati olusturdugu, bu külliyati kücük bir kartopu gibi eskilerden bugünlere yuvarlaya yuvarlaya büyüttügü, bir cig haline getirip gelistirmeye, beslemeye devam ettigi de bir gercek.
Dr. Mustafa Dumanin uzun yillar sürdürdügü calismalar sonucunda hazirladigi Nasreddin Hoca ve 1616 Fikrasi adli bu kaynak kitapta, Nasreddin Hoca hakkinda en yeni bilgiler, yeni tespitler, kaynaklari ve cesitlemeleriyle 40 halktan ve 40 dilden derlenmis, ona bagli olarak anlatilan 1616 fikra yer aliyor.
Kitabin ilk bölümünde Nasreddin Hoca konusundaki bilgi ve belgeler inceleniyor, fikralarinin yayilma alanlari gösteriliyor, onun bazi fikralarinin sonradan Arap fikra kahramani Cuhaya nasil baglandigi, bazi fikralarinin Binbir Gece Masallarina nasil girdigi belgeleriyle gösteriliyor. Kitabin fikralari iceren bölümünde ilk olarak, 15. yüzyildan 19. yüzyila kadar tarihlenen otuzdan fazla yazma kitaptan alinan 489 Nasreddin Hoca fikrasi yer aliyor. Basma Nasreddin Hoca kitaplarinin prototipi olan Menakib-i Nasreddin Efendi adli yazmanin tamami da burada yer aliyor. Fikralarin ikinci bölümünde ise, sözlü ve yazili kaynaklardan derlenen toplam 1127 fikraya yer veriliyor.
Sakaciligi, hazircevapligi ve keskin zekasiyla Türk dünyasinin ortak fikra tipi olan Nasreddin Hoca, Türkiyede ve dünyada en cok Nasreddin Hoca fikrasi iceren bu degerli calismayla bir kez daha gün isigina cikiyor.
Nasreddin Hoca ve 1616 Fikrasi, kendisinden yararlanacaklara, belli bir birikime, hatiri sayilir bir deneyime, biraz da iyi niyete sahip iseler, cok sey verecek, Nasreddin Hoca konusunda artik eskisinden daha fazla seyler bilmemizin gerekli oldugunu gösterecek, istersek bizi daha büyük zenginlikleri kesfetmeye zorlayacaktir.
M. Sabri Koz
