Osmanli cöküs dönemi, adeta cumhuriyet dönemindeki ilkögretim ve köy egitimine yönelik gelisme ve uygulamalarin temelini olusturan düsünce kazanidir. Ülke kalkinmasinin egitim ile mümkün olacagi gerceginden hareketle Türkiyedeki kalkinmanin temelden ve köylüden baslatilmasi geregi göz önüne alinarak ilkögretim ve köy egitimine önem verilmesi uygun görülmüstür. Temel ve köy egitimine yön vermek gerekecektir ama nasil ve kimlerle Iste bu sorunun yanitinin verilmesi icin II. Mesrutiyetten beri cözümler önerilmistir. Osman Zeki Bey de egitimciler disinda bir bürokrat olarak bu konuda fikirler üreten ve bunlari uygulamaya geciren bir sahsiyetti. Gittigi köylere okul yaptirarak, üretken egitim yapilmasini tesvik ederek, kücük köylerin cocuklari icin yatili bölge okullari acarak, okullara tarlalar ayirtarak, bölge ögretmen toplantilari ile bir egitim hareketi denemesi baslatmisti. Bu deneme Cumhuriyet dönemi uygulamalarina da model teskil edecekti.
Bu calismada, evveliyatiyla Osmanli ilkögretimi ve gelisimi ifade edildikten sonra muharrir Osman Zeki Bey hakkinda bilgi verilip, onun egitime dair tecrübelerini ve Osmanli ilkögretimi hakkindaki tespitlerini ifade eden -Kiymetdar hatiralarimdan SBizde Maarif-i Iptidaye- isimli eseri dört bölüm halinde tasnif edilerek Latin harflerine aktarilarak günümüz Türkcesine uyarlanip ilave edilmistir.
Bugün yeni nesiller eski harfli yazilari okuyamamaktadir. Calismanin gayesi transkript edilen bu eser vasitasiyla da Osmanli ilkögretiminin gelisimi ve cöküs dönemi ilkögretim uygulamalarina isik tutmaktir. Elde edilen bulgularin Osmanli ilkögretiminin gecmisi hakkinda önemi bilgiler verecegi ümit edilmektedir.
